ایوان مدائن در ترازوی ارتباط، بررسی و تحلیل قصیده «ایوان مدائن» براساس نظریه ارتباطی یاکوبسن

خاقانی شروانی ( 595-520 ق.) از شاعران بزرگ سبک آذربایجانی و یکی از بزرگ­ترین قصیده سرایان ایران است. گستردگی زمینه­های سخن خاقانی، قدرت وی در استخدام معانیِ تازه و بکر، دقتِ نظر در توصیفات و بهره­گیری از ترفندهای شعری در آفرینش تصاویر هنری ساحت شعری او را به قدری بلند کرده است که راهیابی به آن برای شهسواران پهنه ادب فارسی سخت و گاهی به آرزو بدل کرده است؛ این مقاله سعی دارد نام‌آشناترین قصیدة خاقانی - قصیده ایوان مداین - را با نظریه ارتباطی یاکوبسن مورد بررسی و تحلیل قرار دهد؛ این نظریه بر پایة سه عامل اساسیِ فرستنده، گیرنده، پیام و سه عامل فرعی زمینه، رمز و تماس استوار است که هریک از شش عامل زبانی به ترتیب دارای نقش/کارکردهای عاطفی، ترغیبی، ادبی، ارجاعی، فرازبانی و همدلی هستند؛ وجه غالب در هرمتن به تناسب ساختار زبانی و معنایی آن متفاوت است؛ نتیجه تحقیق نشان می‌دهد وجه غالب در این قصیده با توجه مختصات شعری و هنری خاقانی کارکرد ادبی می باشد.